Arend Langenberg. De tijd…

Geschreven door Maurice Ramaekers op 4 maart 2019. Geplaatst in Blog

Toen vorige week de lente zich even liet zien en ik de warmte voelde van een nieuwsgierig bundeltje zon moest ik aan Arend Langenberg denken. De nieuwslezer en voice-over die op 30 december 2012 op 63-jarige leeftijd overleed. Wat miste ik hem ineens. Hoe mooi zou het zijn als ik nog eens met hem kon werken of gewoon een kletspraatje met hem kon maken. Naar hem kon luisteren…

Als ik alleen al aan de naam Arend Langenberg denk hoor ik zijn bronzen stemgeluid in mijn hoofd. Zo herkenbaar ook, niet in de laatste plaats omdat hij zijn eigen naam voorafgaand aan de nieuwsbulletins van Sky Radio altijd ook zélf uitsprak: “Arend Langenberg met het nieuws van tien uur, goeiemorgen.” Om vervolgens na het weerbericht af te sluiten met “De tijd: …het is nu anderhalve minuut over tien.”

Talloze malen mocht ik hem als regisseur een zogenaamde ‘cue’ geven, het startsein voor een nieuwe voice-over opname in de geluidsstudio. Soms met een handgebaar, later vooral met een waarschuwingslampje. Hij in de spreekcel, de geluidstechnicus en ik achter de tafel met de knoppen. Elke sessie, hoe serieus het onderwerp ook was, ging gepaard met plezier en humor.

Terwijl het maartzonnetje het zicht op mijn computerscherm enigszins verhinderde typte ik zijn naam in. Het zoekresultaat: een geluidsbestand dat ik nog bewaard had van een interview dat ik met Arend mocht doen voor de allerlaatste uitzending van Peter R. De Vries, Misdaadverslaggever. Die slotaflevering was een kennismaking met het toenmalige programmateam waar Arend al 17 jaar prominent deel van uitmaakte als vaste voice-over stem. Arends stem was onlosmakelijk verbonden met dit programma.

“Plaats delict”: de woning van Arend in Hilversum. Ik weet nog goed dat vooral geluidsman (en radiomaker) Gerry als een kind zo blij was om dit interview te mogen draaien. We noemden Arend toen al een legende. We wisten ook dat zijn gezondheid het vaak niet meer toeliet om grote stukken tekst in te spreken. Zijn ziekte had zich al in 2008 gemanifesteerd. Na behandeling was hij gelukkig teruggekomen maar zijn stem werd broos en hij had rust en letterlijke pauzes nodig. Tijdens de montages van de uitzendingen van Peter R. De Vries werden de ruimtes voor voice-over stukken met Arends tempo door onszelf van tevoren meegelezen. We pasten de shots desnoods aan en hielden bewust adempauzes, om Arend later zo goed mogelijk te de tekst te kunnen laten inspreken. Het had geen negatief effect op de uitzendingen, die vaak vol zaten met ingewikkelde moordtheorieën en juridisch jargon. Dat mocht soms ook wel langzamer voorgelezen worden.

Tijdens het interview met Arend was zijn stem onverwacht krachtig en helder. Hij was zelf ook opgetogen om te vertellen over zijn rol binnen het team. Cameraman Eric, redacteur Daniël, Gerry en ik werden op onze wenken bediend. Een uur lang vertelde Arend enthousiast over het werk dat hij met zoveel plezier deed. Over het feit dat Peter R. De Vries hem “The Voice” noemde en dat ‘ie daar stiekem heel trots op was. Dat hij ooit meedeed aan Sterren Dansen Op Het IJs omdat hij een paar meter achteruit kon schaatsen. Dat hij met regisseur Kees van der Spek nogal eens discussie had over de uitspraak van woorden als “vrouw” (vrâh) en “restaurant”, dat hij op z’n Frans uitsprak, dus zonder -nt op het eind en dat dat kwam omdat hij, afkomstig uit Haarlem en woonachtig in het Gooi, woorden toch iets sjieker wilde uitspreken. Dat hij regelmatig struikelde over het woord “prostituee”. Dat Kees hem plaagde door te zeggen: “Arend: zeg nog eens één keer pijpen neuken beffen.” Dat er dan vreselijk gelachen werd door die enorme tegenstelling: Arends nette stem en voorkomen versus platte banale teksten die hij ook daadwerkelijk moest oplezen als hij een letterlijke getuigenis moest citeren. Dat hij zo intens genoot van het ritueeltje op weg naar de studio: “Dan parkeer ik mijn auto (uitspraak: ôtô), krijg ik een kopje thee en een aai over m’n bol van die lieve receptioniste Tamara, maak ik een gezellig maar iets te lang praatje met geluidstechnicus Niek, of Ed. We maken grappen van het ergste soort maar als het rode lampje brandt ben ik serieus en ga ik op in de teksten en de sfeer van de achtergrondmuziek.”

Arend waardeerde het enorm dat hij uitgenodigd werd voor teamuitjes zoals een tochtje in een rondvaartboot met een hapje en een drankje. Wij zagen hem op die gelegenheden als prominent teamlid, maar hij toonde zich bescheiden en dankbaar om mee te mogen. Zo dankbaar als ik was dat ik nu zijn stem weer mocht horen, soms onderbroken door mijn eigen stuntelige stemgeluid, dat er gelukkig altijd uitgeknipt wordt: “Arend, kan je dat nog een keer vertellen? Ja precies hetzelfde graag maar we zaten een beetje door elkaar heen te praten dus dat is niet handig in de montage.” Ik mocht weer even naar hem luisteren.

De lentezon, de weemoed, de prachtige stem, de oneerlijkheid van een ziekte. Het raakte me, juist omdat Arend de man was waarvoor het woord aimabel ooit lijkt te zijn bedacht.

Op het eind van het geluidsbestand die kille stilte. De triestheid die ik ook voelde toen ik eind december 2012, op wintersport in Zwitserland, het telefoontje kreeg dat Arend er niet meer was. Ja, hij was ziek. Ja, het was ernstig. En ja, we zagen het aankomen. Maar oh, wat een gemis. Wat heb ik gebaald dat ik niet bij zijn uitvaart kon zijn. Maar wat ben ik blij om Arend Langenberg een beetje gekend te hebben. “De tijd…” Alleen hij kon die woorden zo uitspreken. De tijd werkt niet in ons voordeel maar de herinnering aan Arends mooie persoonlijkheid brengt me weer even terug in die tijd, gevoed door de eerste zonnestralen in maart.

Wees lief voor elkaar en denk nog eens aan mensen als Arend.

Labels:aflevering, ANP, Arend Langenberg, cameraman, commentaarstem, geluidsman, geluidstechnicus, herinneringen, hilversum, interview, lentezon, maart, Peter R. de Vries, radio, regisseur, Sky Radio, team, televisie, uitspraak, uitzending, voice-over, weemoed