Een vlucht om nooit te vergeten

Geschreven door Maurice Ramaekers op 8 april 2016. Geplaatst in Blog

“Another day at the office.” TV makers vinden het geweldig om zichzelf met deze tekst te profileren als wereldreizigers en geef ze eens ongelijk: Facebook-berichten met palmstranden, oerwouden, zoutvlaktes en woestijnen doen het over het algemeen beter dan, pak ‘m beet, een selfie met Piet Paulusma bij de opening van het zwemseizoen in Steenderen.

In het bijzijn van jonge crewleden laten ervaren regisseurs, producers, camera- en geluidsmensen ook geen kans onbenut om tijdens de lunch eens van wal te steken over hun buitenland-avonturen. Over zandvlooien, sherpa’s, medicijnmannen, ijsvissen, machetes, kannibalen en zoekgeraakte bagage. En natuurlijk de onvermijdelijke practical jokes: “Toen hebben we zijn hotelkamer hé-le-maal verbouwd. Niks stond meer op z’n plek. Je had zijn gezicht moeten zien.” En maar knikken naar elkaar: “Mooie klus was dat..” Een productie-assistente geeft intussen aan dat de kandidaten klaar zijn voor interviews in de achtertuin. En dat de buurman even wil stoppen met zijn bladblazer. Glamour..

Op maandag 25 februari 2013 stappen 9 man Nederlandse TV crew in een vliegtuig in Accra, Ghana voor een binnenlandse vlucht naar de stad Kumasi. Over deze vlucht wordt met minder bravoure gesproken. Eerder met een knoop in je maag.

Starbow Airlines

Om 16:45 uur lokale tijd zet de Britse piloot van Starbow Airlines het toestel met 120 passagiers in beweging. Een vlucht van 40 minuten. Vanuit Kumasi vervolgen we met de auto onze weg naar de goudmijnen in het binnenland van Ghana waarover we een reportage maken. Omdat ik tijdens een voorreis dezelfde vlucht heb genomen valt het me op dat het opstijgen langer duurt. Terwijl we rechtstreeks in een onweersbui vliegen blijft het vliegtuig maar hoogte maken. Links van me zit een Ghanese medewerker van ons project, rechts van me een collega en naast hem de presentator. De cameracrew enkele rijen achter ons.

Terwijl lichtflitsen buiten de regendruppels zichtbaar maken in de duisternis van het onweer wordt er koffie en een kleine snack geserveerd. Ik heb mijn telefoon en een reisgidsje op het uitklaptafeltje gelegd. Het toestel lijkt nog steeds niet op ‘kruishoogte’ te zijn en blijft stijgen. Tot het moment van die klap.

Het toestel maakt plots een enorme smak en koffie, eten, bagage en zelfs mensen worden als een opwaartse regenbui gelanceerd. Ik zie het nog zo voor me. Turbulentie ken ik wel, maar dit is iets heel anders. Heel eventjes is het doodstil in het vliegtuig waarna een tweede klap volgt, gepaard gaande met licht gegil om me heen. Wat er daarna gebeurt heeft niemand van onze crew ooit meegemaakt: het toestel lijkt in een soort duikvlucht te geraken. Zo lang als het opstijgen duurde, zo snel gaat de plotselinge daling. De piloot heeft het toestel niet onder controle, zoveel is duidelijk. In een razende vaart stevenen we af op, ja op wat? Oerwoud? Een dorp? Grasland?

Kakafonie van gebeden

Het lichte gegil is inmiddels overgegaan in een oorverdovende kakafonie van gebeden, paniek en het zware motorgeluid van het vliegtuig. De overwegend Afrikaanse passagiers laten zich volledig gaan. “Oh My God! We are going to die!!” Dat, aanhoudend in zeventien dialecten, met Maria en Jezus als variabelen, is niet erg geruststellend kan ik je vertellen. De lokale medewerker links naast me is hierop geen uitzondering en doodsangst spreekt ook uit zijn ogen. Ik probeer hem enigszins te kalmeren door zijn hand vast te houden maar tevergeefs. Ik krijg de hele bijbel en het einde der tijden over me heen. Met mijn Nederlandse collega wissel ik een enkele blik van onmacht. Hoe lang het uiteindelijk duurt weet ik niet maar ik weet wel dat het de langste minuten in mijn leven zijn.

Gek genoeg heb ik geen behoefte aan een fatalistische kijk op deze situatie. Door hard te hopen dat we het gaan overleven probeer ik het lot te zelf bepalen. Ook totale onzin, maar het weerhoudt me van de gedachte dat ik mijn kinderen nooit meer zal zien. Het leven schiet dus niet aan me voorbij. Wel denk ik dat er een crash aan zit te komen. Heel tegenstrijdig allemaal.

Op enig moment krijgt de piloot het toestel weer onder controle. Het gegil lijkt als sneeuw voor de zon te verdwijnen en een te lang vervolg van de vlucht rest ons. Geen geruststellende woorden uit de cockpit, slechts stilte en hoop op een goede landing. Dat lukt gelukkig.

“Are you allright?”

Na de landing stappen we als zombies uit het vliegtuig en worden we snel naar de bagageband geloodst. Het toestel moet immers klaargemaakt worden voor de terugvlucht.. Op weg naar de koffers zie ik een beduusd Italiaans stel met een dochtertje zo oud als de mijne. Ze lijken de situatie ook niet te overzien. Uit een soort van reflex roep ik: “Are you allright?” Bij de aanblik van het meisje schieten de tranen in mijn ogen. Ik had de ontlading alleen maar uitgesteld, nu komt het eruit.

Buiten verzamelen mijn collega’s zich. Degenen die gestopt waren met roken zijn spontaan weer begonnen. Ieder heeft het op zijn of haar manier beleefd maar zelfs de meest ervaren vlieger onder ons heeft op enig moment gedacht: “Dit was het dan. En ik wil nog niet dood, nu niet.”

Aangekomen in het hotel laten we ons volledig vollopen met drank. Ook zo’n gekke reflex. Alsof je je emoties even kunt wegdrinken. Maar goed, we vonden dat we dat op dat moment ook wel verdiend hadden, een paar borrels.

We hebben onze reis en onze opnamen vervolgd, maar wel met in ons achterhoofd constant deze vlucht, en natuurlijk de eerstvolgende vlucht terug. Hoe zouden we die gaan beleven? Gek genoeg rijden we vervolgens met onze volgepropte busjes (zie “Twee mannen in een busje”) over de aller-gevaarlijkste wegen van Ghana, met inhalende vrachtwagens, gaten in de weg en gebrek aan verlichting of vangrail. Je kunt je afvragen wat linker is.

Zelf-therapeutische uren

De vlucht heeft zijn tol geëist, voornamelijk voor de lokale medewerker die naast me zat. Hij kon het emotioneel niet meer aan en moest op den duur vervangen worden. Na vele zelf-therapeutische uren in de busjes hebben we uiteindelijk wel een mooi programma gemaakt. De kijker heeft er niets van gemerkt. Enkelen van ons hebben er nog een tijd last van gehad en sommigen stappen nog steeds niet ontspannen in een vliegtuig. Het heeft bij mijzelf ook even geduurd.

De producent heeft ons een sessie met Stichting Valk aangeboden, waar gretig gebruik van werd gemaakt. Zo konden we dit “incident”, zoals het dan zo mooi wordt genoemd, goed verwerken en kregen we uitleg over de zogenaamde “stall”  die we meegemaakt hadden.

“This Is Africa.”

Van het incident is geen officiële melding gemaakt bij de luchtvaartautoriteiten, hetgeen wel verplicht is. Maar ja, “This Is Africa.” De piloot en de crew hebben na een uurtje ook weer de terugvlucht moeten doen. Na trillend uit het toestel te zijn gehaald kreeg de beste man 4 weken verlof. Op dezelfde dag waren twee eerdere vluchten omgekeerd vanwege het onweer, bleek later.

Tot zover “Another day at the office”. Kunnen we door met draaien?

Labels:accra, Afrika, another day at the office, cameraman, crew, doodsangst, duikvlucht, geluidsman, ghana, kakafonie, kumasi, onweersbui, redacteur, regisseur, stall, starbow, televisieprogramma, therapie, tv, vliegtuig, vlucht