Freelancer in de media: Ivanhoe!
Sinds een aantal jaren ben ik ZZP-er ofwel freelancer. Producenten huren me in voor korte of langere tijd, een dag, een week of een maand, maar zonder arbeidsovereenkomst, net als de loodgieter of de schilder.
In de media kan dat heel makkelijk want opdrachtgevers willen vaak in korte tijd een programma opleveren, het liefst met flexibele mensen. Voor de freelancer is er (keuze-) vrijheid van opdrachten, geen gedoe met vakantiedagen en leidinggevenden, geen sleur en de mogelijkheid om je breed te ontwikkelen. Je maakt een programma, stuurt een factuur en hoopt dat je een volgende keer weer ingehuurd wordt. Iedereen blij want de opdrachtgever bespaart bovendien een pak loonbelasting, sociale premies, vakantiegeld en allerlei secundaire voorzieningen. Ideaal.
Door werknemers in (vaste) dienst wordt je regelmatig met argusogen bekeken: “Daar heb je hem weer met z’n dagprijs, lekker verdienen, komt wanneer ‘ie wil, een beetje vrijblijvend hobbelen van klus naar klus…”
De realiteit is dat er naast de ogenschijnlijke voordelen ook obstakels zijn: je moet zelf zorgen voor een (peperdure) arbeidsongeschiktheidsverzekering, pensioenregeling, telefoonkosten, auto, computer, bijscholing, boekhouding. En van het geld dat je dan overhoudt wil de belasting ongeveer de helft. Als freelancer moet je ook constant je agenda aanpassen, om zo mee te bewegen met verschuivende productieschema’s, afzeggende deelnemers en ingelaste besprekingen. Het kan ook zomaar zijn dat je ineens dagen of weken zonder werk zit omdat een programma wordt uitgesteld. Heb je geen werk, dan krijg je ook geen WW.
Daarom hoor je ook vaak: “Ik zou niet tegen die onzekerheid kunnen..”
Mensen in vaste dienst hebben het dus eigenlijk veel makkelijker. Hoewel.. Het grootste deel van de werknemers in de TV branche zit niet eens meer in vaste dienst. Ze hebben contractjes van een paar maanden tot een half jaar. Bij het derde opeenvolgende contract moeten ze direct uit dienst. En dan weer naar het UWV: geld vragen om de tussenliggende periode door te komen. Op zoek naar een nieuw contractje. Mediabedrijven met mensen in vaste dienst staan bovendien onder grote druk, er worden noodgedwongen veel mensen ontslagen. Het zijn collega’s die na jaren hetzelfde werk gedaan te hebben geen idee hebben hoe het er elders aan toe gaat. Zonder netwerk. En een kort CV. Ik zou niet tegen die onzekerheid kunnen.
De term ‘freelancer’ stamt trouwens uit 1819. In het beroemde boek ‘Ivanhoe’ van Sir Walter Scott worden middeleeuwse huursoldaten beschreven wiens speer (‘lance’) niet toebehoorde aan een landsheer maar voor degene die er geld voor over had. Een free lancer dus. Zo ook de hoofdpersoon van het boek, de rechtvaardige, romantische vrijbuiter en ridder Ivanhoe.
Een ridder is verantwoordelijk voor zijn eigen uitrusting, weet zich knap te verkopen maar heeft af en toe een zetje nodig van een schildknaap om op zijn paard te geraken. Het gevaar gewond te raken en niet te kunnen vechten ligt altijd op de loer. Al met al een tijdloze vergelijking en best heroïsch ook. Ik ben dus een ridder. Maar dan met hypotheek en schoolgaande kinderen.
In deze crisistijd (‘ the dark ages of TV’) wordt er des te meer van freelancers verwacht dat zij zich onderscheiden. Dat zij iets meebrengen wat een ander niet kan leveren. Flexibiliteit, kwaliteit, snelheid, creativiteit, geestdrift. Maar ook dat zij werken aan hun contacten, hun schildknapen en hun uitrusting. Dat zij zelfredzaam zijn.
Ook wanneer de overheid besluit de zelfstandigen-aftrek af te schaffen.
Je kan je afvragen of het freelancen echt een keuze is binnen de TV wereld. Of we niet het bijproduct van de omstandigheden zijn. Ik was ooit in vaste dienst en moest noodgedwongen weg. Ik koos ervoor om freelance te gaan werken. En een knop om te zetten. Vroeger had ik een bloedhekel aan werken in het weekend. Tegenwoordig vind ik het heerlijk, Ivanhoe spelen op zondag. Ten aanval!
Labels:contract, freelancer, Ivanhoe, Maurice Media, mauricemedia, media, opdrachtgevers, televisie, zzp