Hoe is ‘ie in het echt?
Ik ken geen enkele televisiemaker aan wie deze vraag nooit gesteld is.
Je treft de BN-er meestal op het hoogtepunt van de spanning: voor, tijdens of na de opnames of uitzending, op momenten dat hij of zij zich moet laten gelden. Dat geeft een enigszins vertekend beeld van het karakter van zo iemand. Het zou dan ook niet eerlijk zijn om te zeggen: ‘Het is een broekpoepende zenuwlijer met een grote bek en weinig talent.’ Het blijft wel je collega.
Theatraal, narcist, ijdel?
Veel mensen willen niet op TV. Zij vinden zichzelf niet goed genoeg of gewoon te lelijk. Dat probleem hebben BN-ers doorgaans niet. Het is echter te makkelijk om een etiket te plakken op de BN-er: het zijn niet allemaal zelf feliciterende theatrale egoïsten die 24/7 in de belangstelling willen staan en geen kritiek dulden. Oké, een paar dan.
Om vast te stellen hoe iemand in het echt is moet je hem beoordelen op sociale eigenschappen die acceptabel zijn binnen je eigen familie- of vriendenkring. Communiceert iemand prettig? Kan hij luisteren? Is hij bereid van standpunt te veranderen indien nodig? Is ‘ie geïnteresseerd, professioneel, goed voorbereid? Geeft hij iedereen netjes een handje als hij weggaat, bedankt hij voor het feestje? Dat soort dingen. Ga eens na of je eigen vrienden ook aan die normen voldoen. Schrikken hè?
Onzeker
Het is de taak van programmamakers om de BN-er op het gemak te stellen, te coachen en de kijker een zelfverzekerde, professionele persoonlijkheid voor te schotelen. Wie denkt dat er één brok zekerheid de set op loopt heeft het mis. Niets is zo onzeker als een artiestenbestaan. Een volledig onvoorspelbare carrière, speelbal van zenderbazen, advies uit alle windrichtingen, angst voor het verval, concurrentie, ongemakkelijke blikken op straat, massa’s bagger op sociale media. En moeten kunnen presenteren, acteren, dansen, zingen, vandaag interesse hebben in zonne-energie en morgen in truffelpasta. Ga d’r maar aan staan. Dan mag je wel een koortslipje hebben op z’n tijd. Onzekerheid is uiteindelijk ook een reden voor onaangepast gedrag: snauwen, dwarsheid, in zichzelf gekeerd zijn. Je kan niet iedereen pleasen.
Hand in eigen boezem
Wat ook niet bijdraagt aan een sympathieke persoonlijkheidsontwikkeling is de constante lawine van complimentjes door…de eigen crew! Wanneer je de hele dag kritiekloos wordt benaderd en op een voetstuk wordt geplaatst doet dat iets met je. Je verliest de realiteit uit het oog. Je mag te laat komen of je script niet gelezen hebben en toch blijft iedereen aardig tegen je. Tegelijkertijd mag je wel eisen stellen en vindt je ‘entourage’ dat heel gewoon, omdat ze graag bij je willen horen. Maar hiermee plegen ze roofbouw op je vriendelijke karakter. En ze krijgen er zeker geen vriend of vriendin voor het leven voor terug.
Moeilijk om mee te werken of gedreven?
Vaak hoor ik: ‘Die X is zo’n moeilijke man, is daar wel mee te werken?’
Dat ligt eraan hoe je het bekijkt. Wanneer iemand verstand van zaken heeft en precies weet wat ‘ie (niet) wil is dat eigenlijk heel prettig. Door de enorme druk die er op gedreven types ligt, ook vanuit zichzelf, kan focus ogen als arrogantie en kan concentratie verward worden met norsheid.
Gewoon heel gewoon
De ervaring leert mij dat sommige BN-ers gewoon heel gewoon zijn.
En dat is eigenlijk ook weer bijzonder. Leuke persoonlijkheden die vragen hoe het met jouw kinderen gaat, die zich bekommeren om de cameraploeg, die op tijd komen en goed voorbereid zijn. BN-ers die zelf een drankje aan de bar bestellen of een tafeltje voor je vrij houden, het statief of een lamp dragen terwijl je al drie keer hebt gezegd dat dat echt niet hoeft. Met deze types maak je ook heel aardige programma’s. De kijker voelt dat aan. Zo gewoon dat het haast wantrouwen wekt.
Plofkippen, kistkalveren
Je hebt ze in vele soorten en maten, de Bekende Nederlanders. Van A-ster tot, laten we zeggen, Sterretje. We moeten ze als tv maker allemaal serieus nemen. Dat doen we ook, met een meewarige glimlach na een dag vol ontberingen. Het probleem is dat het er intussen veel te veel zijn. Iedereen wordt BN-er, zit in een jury, heeft een eigen soap of laat zich vrijwillig verhongeren op een strand. De media fokt in Hilversumse en Amsterdamse megastallen een onophoudelijke stroom kistkalveren en plofkippen die allemaal hun plekje moeten krijgen op tv. Ze liggen er vredig bij in de gourmetschotel van uw beeldbuis. En het gaat regelmatig mis. Want wanneer je er teveel bij elkaar zet gaan ze in elkaars achterste pikken of vreten ze elkaars oren eraf. Gaan ze in interviews en op Twitter lelijke dingen over de ander roepen en maken ze gehakt van elkaar. En dat gebeurt steeds vaker: wekelijks maakt de één de ander het leven zuur met openbare uitspraken. Pure overlevingsdrang. Maar om ze nou preventief te gaan ruimen, dat gaat wat ver..
Hoe dan ook, met de BN-er moeten we in onze branche dealen. Hoe ze in het echt zijn is lastig te zeggen. Ik doe kundige, hardwerkende, artistieke en passievolle BN-ers tekort met bovenstaande vergelijkingen en zal ongetwijfeld niet genoeg met vrije uitloop-exemplaren gewerkt hebben. Het zijn er alleen zoveel. Eet smakelijk.
Labels:artiestenbestaan, bioindustrie, BNer, comlimenten, entourage, gourmetschotel, kistkalveren, media, megastallen, plofkip, presentator, professioneel, programmamaker, televisie, televisiemaker, twitter, zenuwlijer