Omringd door dwazen en gekken
Ik woon in een rustig Hilversums straatje. Mijn buren hebben ‘eerbare’ beroepen, zoals we dat noemen. Wanneer zij ‘s avonds thuiskomen zijn er bloemstukken en auto’s verkocht, is er les gegeven aan scholieren en studenten, zijn er magazijnmedewerkers aangestuurd, computerproblemen opgelost, haren geknipt en bejaarden en gehandicapten geholpen. Er zijn dingen gebeurd die er toe doen.
Ikzelf ben overdag omringd door dwazen en gekken. Niet als therapeut of hulpverlener, maar wel beroepshalve: als tv maker. En dan heb ik het niet over mensen die we portretteren of zogenaamd uit de problemen helpen. Nee, dan heb ik het over de bonte verzameling gelukszoekers, wannabee’s en creatievelingen die het hippe medialandschap bevolken: de makers. Mocht ik namelijk een boek willen schrijven over deze parade van gestoorden dan zouden de hoofdstukken titels kunnen hebben als: De Snuivende Producer, Verslaggeefster met Losse Handjes, Een Fles voor de Presentator, Geen Kennis is Ook Macht, Directeur op Stagiaire, Paniekaanvallen op de Set of Schreeuwen Naar Figuranten Voor Beginners.
Nu zul je denken: maar dat komt toch in elk beroep wel voor, die paar gekken die de branche inkleuren en waar je soms met een bochtje omheen moet? Ja en nee. Ja, want manipulators, zelfoverschattende types met persoonlijkheidsstoornissen, machts-, drank- en drugsmisbruik komen ook voor bij Rabobank, KLM of Albert Heijn. Nee, want de tv branche heeft een aantal voorwaarden gecreëerd voor het aantrekken en behouden van mafkezen:
“Ja, ze is zo gek als een deur maar ze maakt wel de beste cases. Die moet je gewoon even laten schreeuwen, gaat vanzelf weer voorbij. Neem ’t niet persoonlijk. Je weet hoe ze is.”
We zitten in een zogenaamde creatieve industrie. We vinden dat zelf erg interessant om te melden want daarmee onderscheiden we ons van de grijze massa. Vinden we. Eigenlijk hoef je helemaal niet zoveel te kunnen en is het vaak gewoon niet gelukt om een echt vak uit te oefenen, maar dat terzijde. Deze creatieve industrie bevat logischerwijs creatieve mensen en laten die nou net niet zo bekend staan om hun stabiele geestesgesteldheid…
“Hij kwam op haar verjaardag, mocht in haar auto rijden en op haar kids passen. Naast haar in smoking bij het Televizier Gala. In zijn geboortedorp was hij de gevierde man, de producer uit de provincie was vrienden met de presentatrice.”
Verder zuigt de televisiewereld zich vol met enorme hoeveelheden mensen die simpelweg beroemd willen worden of met beroemdheden gezien willen worden. Op de weg naar de roem is het knokken geblazen. Als een Mad Max moet je in de rijdende karavaan tegenstanders van je af slaan en zorgen dat je in de juiste colonne terechtkomt. Het resultaat is een grote groep mensen die niet een goed programma wil maken maar zichzelf wil profileren en handhaven.
“Het werd op een gegeven moment gewoon schelden, het was niet eens meer een discussie. Zo getergd was de presentator, zijn ogen spuwden vuur. Ze kon er niet meer tegen en besloot de handdoek in de ring te gooien.”
Het is ook de perfecte plek voor narcisten die zichzelf door een onstabiele jeugd moeten opblazen om alsnog de aandacht en waardering te krijgen die zij ooit misten. Wat is er mooier dan de wetenschap dat er anderhalf miljoen mensen naar jou of jouw programma kijken? Zelfoverschatting ligt op de loer als lid van een succesvol team. Menigeen ontleent zijn identiteit aan het succes van het programma, niet aan zijn persoonlijke prestaties.
“Het noemen van haar naam veroorzaakt een siddering op de rug van menig televisiemaker. Deze vrouw heeft overal gewerkt en is overal met bonje en zonder succes de tent uitgegaan. Toch keert zij op onverklaarbare wijze telkens terug.”
Veel programma’s hebben een productieperiode van enkele maanden. Dat betekent dat werknemers kort bij een tv bedrijf werken en na gedane arbeid ‘hoppen’ naar de volgende klus. Financieel is het niet haalbaar om een grote groep mensen in vaste dienst te nemen, de markt staat onder druk. Arbeidsrelaties zijn kort en laten geen ruimte voor bijsturing of begeleiding. Zo kan het voorkomen dat de meest vreselijke types telkens op een nieuwe plek terechtkomen en als ze het rondje hebben gemaakt gewoon weer binnen kunnen komen op de plek waar ze eerst nog weggekeken werden. Want opportunisme is geen vloek in deze business. Beter even gebruik maken van een engerd dan een onbekende.
“In een te volgeladen gehuurd busje reed de stagiair, die net een half jaar zijn rijbewijs had, om 03.00 ’s nachts alleen na een lange draaidag van Groningen naar Hilversum terug. Met het blikje Red Bull en de radio aan redde hij het wel, zei hij zelfverzekerd.”
Daar komt bij dat er vaak bizarre uren worden gedraaid door de korte productieperiodes en de krappe draaischema’s waardoor het nuttigen van stimulerende middelen aanlokkelijk is. Doe je het zonder hulpmiddelen, dan worden in elk geval door vermoeidheid en stress je abnormale karaktertrekken behoorlijk uitvergroot.
“Na het redactie-overleg waarin een teamlid het had aangedurfd om het briljante idee van de actualiteiten-presentator kritisch te benaderen werd hij bij de koffie-corner door de nieuws-coryfee even apart genomen. ‘Niet meer doen hè, slecht voor je carrière.’ Vervolgens werd het teamlid maandenlang afgebrand.”
Programmateams bestaan vaak uit dominante beslissers van middelbare leeftijd zoals eindredacteuren, productieleiders of regisseurs, een enkele ervaren redacteur en daaronder een hele bulk jonge inwisselbare krachten. Sommige producenten staan er zelfs bekend om dat de hoeveelheid stagiairs het aantal overige werknemers overstijgt. Ergens is de verhouding zoek in het spanningsveld tussen productiekosten, ervaring en capaciteit. Ook weer een voedingsbodem voor scheve verhoudingen, misbruik en manipulatie.
“Haar Golfje uit ‘96 was een mini vuilstort. Tussen 5 vieze koffiemokken, parkeerbonnetjes, verpakkingen van tankstation-broodjes, lege Optimel flesjes, hondenharen, wattenschijfjes en lippenstift ook nog een snoepblik: gebruikt als asbak. En vol.”
Onregelmatige werktijden en onvoorspelbare dagen maken het de gemiddelde televisiemaker niet gemakkelijk een fatsoenlijke relatie aan te gaan, zich in het verenigingsleven te begeven of een gezin te stichten. Single en bang om ‘over te blijven’, een bekend thema tijdens mediafeestjes. Een optie is dan een relatie met een tv collega. Eentje met net zo’n verknipt wereldbeeld als jezelf. Het matcht in elk geval wel.
“Huppakee, cue janken! Mooi eindje hoor, hadden we precies nodig. Zag je die moeder? Die ging ook helemaal uit d’r plaat met die lelijke kop van d’r. Hebben we nog na-quotes of laten we ’t zo? Flikker die aftiteling er maar op en vergeet mijn naam niet, houdoe! De editor hoorde het allemaal gelaten aan en pakte een appeltje terwijl de deur van de set dicht viel. Morgen gelukkig weer Kunstuur monteren..”
De aard van ons werk haalt ook het slechtste in ons naar boven. We laten mensen op tv vreselijke dingen zeggen waarvan we smullen in de montage en worden ervoor beloond met ruime kijkcijfers. Zelf zouden we natuurlijk nooit kandidaat willen zijn. We zijn zo op zoek naar de perfecte quote dat we de realiteit gewoon negeren. We hebben het vaak niet eens meer door. De ideale broedplaats voor manipulators.
Is er dan geen hoop? Tuurlijk wel. Niet alle programma’s worden door gestoorden gemaakt. Onderweg vind je ook oprechte types die gewoon een mooi programma willen maken. Creatieve talenten en integere collega’s.
Er valt ook best mee te leven. Sterker nog: ik vind het een sport om te kunnen functioneren tussen nutcases. Dat maakt het werk interessanter. Waarbij ik niet uitsluit dat ik zelf ook abnormale trekken heb, die ik waarschijnlijk ontken.
‘Hij die zonder zonde is, werpe de eerste steen’, luidt het Bijbelse gezegde.Maar wanneer ik ’s avonds mijn straat in rij, denk ik wel: Zo, eindelijk weer normale mensen, even verlost van al die gekken in hun parallelle wereld die tv heet.
Even vragen of er iets gebeurd is wat er echt toe doet. Heerlijk.
Labels:branche, buren, cases, creatievelingen, dwazen, eindredacteur, gekken, gestoorden, manipuleren, media, producer, redacteur, regisseur, televisie, tv, verslaggever, wannabees
Martijn de Bruin
| #
Leuk dat je het zo naar je zin hebt!
Maurice Ramaekers
| #
Haha, en dat heb ik uiteraard nog steeds, verbazing is het motief hier.
Even in de spiegel kijken kan geen kwaad lijkt me..
niels hooft
| #
leuk hoor, zo’n terugblikje op de afgelopen 20 jaar. ik mis het niet!
Maurice Ramaekers
| #
Dank je Niels, hopelijk kan ik af en toe de branche een spiegel voorhouden, zonder zuur te zijn. Het moet meer een lachspiegel zijn..
Linda Rabbie
| #
Leuk geschreven Maurice!
Maurice Ramaekers
| #
Dank je wel Linda, aardig van je!
Anne Marie Wegman
| #
Boek! Ik wil het boek!
Maurice Ramaekers
| #
Wie weet, wie weet..!
Laura
| #
Houdt ’t dan nooit op?!
Maurice Ramaekers
| #
Eens wel, maar voorlopig niet!
Jan Rein
| #
Hulde!
Maurice Ramaekers
| #
Dankjewel Jan Rein!
Benieuwd naar jouw volgende blog ook!
Yme
| #
Goed verhaal! En daarom ben ik heerlijk gaan lesgeven…om van die idioten af te zijn! 😉
Maurice Ramaekers
| #
Dank je Yme, de bedoeling is natuurlijk niet om iedereen uit het vak weg te jagen met spookverhalen!
Erwin Kwisthout
| #
Grote klasse Maurice, exact verwoord en dit zijn inderdaad de dingen die we meer dan regelmatig tegenkomen, grote dierentuin is het.
Maurice Ramaekers
| #
Dank je Erwin,
Het is natuurlijk wel gewoon leuk werk..
Ron Vermeulen
| #
Leuk en goed geschreven Maurice!
Maar ja, we vinden het nog steeds leuk om er voor te werken. Het is inderdaad een knotsgekke grote dierentuin waar je maar steeds geen genoeg van krijgt. Ik ben soms jaloers op mensen uit dit vak die in eens iets compleet anders gaan doen. Maar als je dan alles op een rijtje zet is het toch ook wel een leuke wereld……